2-2-8) الگوی كارت امتیازی متوازن (BSC) 43
2-2-9) توسعه مفهوم کارت امتیازی متوازن توسط کاپلان ونورتن.. 44
2-2-10) اهداف ارزیابی عملکرد سازمانی.. 46
2-2-11) عملکرد شرکت ها از دیدگاه های مختلف… 46
2-2-11-1) عملکرد شرکت از دیدگاه بازار مشتری.. 47
2-2-11-2) عملکرد شرکت از دیدگاه بازارهای عوامل. 48
2-2-11-3) عملکرد شرکت از دیدگاه بازارهای مالی.. 48
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
3-1) مقدمه. 58
3-2) فرآیند اجرای تحقیق.. 58
3-3) روش تحقیق.. 58
۳-4) جامعه و نمونه آماری.. 59
۳-۵) روش ها و ابزار جمع آوری داده ها 59
3-5-1) روایی پرسشنامه. 60
۳-۵-۲) پایایی پرسشنامه. 61
3-6) روش تجزیه و تحلیل داده ها 62
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
4-1) مقدمه. 64
4-2) توصیف ویژگی های جمعیت شناختی پاسخ دهندگان. 64
4-3) توصیف متغیر های تحقیق.. 64
4-4) بررسی پیش نیاز های انجام آزمون تحلیل رگرسیون. 71
4-5) آزمون فرضیات تحقیق.. 73
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1) مقدمه. 78
5-2) نتایج آمار توصیفی.. 78
5-3) نتایج آمار استنباطی.. 84
5-4) پیشنهادات براساس یافته های تحقیق.. 85
5-5) محدودیت های تحقیق: 87
منابع و مأخذ. 89
چکیده
نظام بانکی کشور به عنوان یکی از مهمترین بخشهای اقتصادی جامعه در ارتباط با جذب و هدایت وجوه سپرده گذاران، ارائه خدمات به مردم و مشارکت در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نقش های مؤثری برعهده دارد و عدم توانایی این نظام، مشکلات عدیده ای را در راه توسعه کشور ایجاد خواهد کرد.
به دلیل نقش بسیار مهم و اساسی بانک ها در اکثر فعالیتهای اقتصادی، بررسی عملکرد بانکهای موجود و شناسایی عوامل موثر بر آنها اهمیت ویژه ای یافته است.تحقیق حاضر در راستای این هدف به بررسی رابطه بین هوش تجاری و ابعاد آن با عملکرد بازرگانی بانک ها و موسسات مالی و اعتباری پرداخته است.جامعه آماری تحقیق حاضر , بانک ها و موسسات مالی و اعتباری استان گیلان است که با توجه به یکپارچگی فرآیندهای سیستم های تجاری در تمامی شعب هر بانک و موسسه مالی، شعب سرپرستی بانک ها و موسسات مالی و اعتباری استان گیلان که تعدادشان ۳۴ عدد می باشد، مورد آزمون قرار گرفته اند.در تحقیق حاضر برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه هوش تجاری و عملکرد بازرگانی بهره گرفته و جمع آوری داده ها به شیوه میدانی انجام گرفت.برای بررسی روایی پرسشنامه از روش روایی محتوی و پایایی پرسشنامه از روش محاسبه آلفای کرونباخ استفاده گردید.برای آزمون فرضیه های تحقیق نیز روش همبستگی پیرسون به کار گرفته شد که در نهایت نتایج حاکی از وجود رابطه مثبت بین هوش تجاری با ابعاد یکپارچگی داده ها، قابلیت های تحلیلی، کیفیت محتوای اطلاعاتی، کیفیت دسترسی به اطلاعات، به کارگیری اطلاعات در فرآیند کسب و کار و فرهنگ تصمیم گیری تحلیلی با عملکرد بازرگانی در بین بانکها و موسسات مالی و اعتباری استان گیلان است.
کلمات کلیدی: هوش تجاری، ارتقاء داده ها، قابلیت های تحلیلی، کیفیت محتوای اطلاعاتی، کیفیت دسترسی به اطلاعات، به کارگیری اطلاعات در فرآیند کسب و کار، فرهنگ تصمیم گیری تحلیلی، عملکرد بازرگانی.
۱-۱ ) مقدمه
امروزه پیشرفت اقتصادی و بازرگانی كشور در گرو پیشرفت صنعت بانكداری پا به پای سایرصنایع كشور و همچنین صنایع بانكداری سایر كشورهای پیشرفته است.در حال حاضر درصد بالایی از مالكیت این صنعت در اختیار دولت بوده ولی با ظهور برخی بانكهای خصوصی رقابت در این صنعت نیز آغاز شده اما با این وجود , فاصله بسیار زیادی با سطح بانكداری جهانی دارد.درحقیقت نظام بانكی در هر كشوری یكی از مهمترین اركان شكل گیری ساختارهای اقتصادی است كه تعیین كننده مسیر توسعه یافتگی یا عقب ماندگی كشورها تلقی می گردد (آل اسحاق؛۱۳۸۸ :۵ ).از سوی دیگر در عصر رقابتی کنونی مقوله جهانی شدن، مرزهای اقتصادی میان جوامع را کم رنگ نموده و صنایع کشورها را تحت تأثیر قرار داده است.در این شرایط، فشار ذی نفعان (سهامداران، مشتریان، کارکنان و جامعه) و انتظارات آن ها از سازمان ها روز به روزافزایش می یابد و سازمان ها را مجبور به استفاده از سیستم های مدیریتی جدید که برمبنای منفعت ذی – نفعان بنا شده اند، می نماید (ضرغام بروجنی، ابراهیمی ومیرفخرالدینی؛۱۳۹۲: ۲۵).به همین دلیل بررسی عملکرد بانک ها می تواند دارای اهمیت بسیار زیادی باشد.در حقیقت عملكرد نشان می دهد كه یك سازمان چگونه به رسالت و اهداف مربوط به خود می رسد.عملكرد دلالت بر شروع از یك وضعیت معین و رسیدن به یك هدف دقیق داردكه این ممكن است شامل چندین نقطه هدف از قبیل سهم بازار، حجم فروش، انگیزش كاركنان، رضایت مشتری، سطح كیفیت و غیره باشد ( Boisvert, Hugues; 2006 ,p2 ).از سوی دیگر از جمله مفاهیم جدید در عرصه كسب و كار، هوش تجاری[1] است.هوش تجاری به سازمانها کمک می کند تا وضعیت تجارتی گذشته و موجود را هم به صورت کلی و هم به صورت جزیی با دید بهتری مشاهده کنند تا بتوانند تجارت خودشان را به نحو مناسبی تحلیل نمایند.هوش تجاری امکان و توانایی بهبود کیفیت خدمات را فراهم کرده و میتواند برنامهریزی و تصمیمگیری را تسهیل نماید.در این راستا تحقیق حاضر به دنبال بررسی تاثیر هوش تجاری بر عملکرد بازرگانی بانک ها و موسسات مالی و اعتباری استان گیلان است.با توجه به موارد فوق در فصل اول تحقیق , بعد از بیان مساله به ضرورت واهمیت تحقیق پرداخته خواهد شد.سپس به سوالات واهداف تحقیق به همراه چهارچوب نظری تحقیق اشاره شده ودر نهایت با تعریف مفهومی وعملیاتی متغیرها و بیان قلمروتحقیق فصل به پایان خواهد رسید.
1-2 ) بیان مساله
بانک ها نقش حیاتی در تخصیص منابع اقتصادی در کشور ها داشته و از طریق ایجاد کانال بین سپرده گذاران منابع در بانک و سرمایه گذاران در بخش صنعت و تجارت باعث ایجاد رونق اقتصادی کشور میگردند (Ongore & Berhanu Kusa؛2013:237).اما صنعت (بانکداری) مانند سایر صنایع با عوامل فشارهای محیطی مواجه است.خورشید به نقل از همر و چامبی[2] (1993 ) این فشار ها را تحت عنوان سه سی (3c): تغییر، مشتریان ورقابت نام برده است (خورشید ؛۱۳۸۹: ۱۶۴).این فشار ها باعث می شود که بانک ها همواره به دنبال بهبود عملکرد در ابعاد مالی و غیر مالی باشند.تلاش برای عملکرد بهتر، موضوعی است که انتظار بزرگ همه افراد ذی نفع سازمان اعم از مشتریان، کارکنان و سهامداران است.در محیط های چالشی و متلاطم، سازمان ها در طی زمان پی می برند که مزیت رقابتی دیروز تضمینی برای بقای فردا محسوب نمی شود.این امر فشار شدیدی را به سازمان ها تحمیل می کند تا بیاموزند که چگونه می توانند به بهترین وجه عملکرد و مزیت خود را بهبود بخشیده و پیشرو رقبا باشند (ملاحسینی، فرقانی و مرادخانی؛ ۱۳۸۹:۲۳).در حقیقت ارزیابی عملکرد سازمان ها و بنگاه های اقتصادی دارای فعالیت مشابه و بررسی نتایج حاصل از عملکرد آن ها در یک دوره معین، فرآیندی مهم و راهبردی محسوب شده که ضمن تعیین جایگاه رقابتی سازمان، نقش قابل توجهی درامر بهبود مستمر و افزایش کیفیت واثربخشی تصمیمات مدیریت سازمان هادارد (اسلامی و بهرامی و رجبی و میهنی؛۱۳۹۰: ۲).
از سوی دیگر، با توجه به موضوع تحقیق حاضر ودر در ارتباط با عملکرد بانک ها باید گفت که نشریه بین المللی بنکر[3] از جمله مراکز معتبر است که هر ساله با اخذ آمار از بانک های جهان اقدام به رتبه بندی هزار بانک برتر دنیا می کند.شاخص هایی که ملاک این طبقه بندی قرار می گیرد میزان سود، نرخ بازگشت سرمایه، نرخ بازگشت دارایی و…می باشند (اسلامی و دیگران ؛۱۳۹۰:۳).در این میان از بین هفده بانک ایرانی که در پایگاه داده این موسسه قرار گرفته، سیزده بانک در بین این رده بندی قرار گرفته اند لیکن بهترین بانک ایرانی با وجود بهبود عملکرد در سال ۲۰۱۴ از مقام هفتصد و هفتادو هفت صعود نکرده است.این نشان می دهد که بانک های ایرانی با استاندارد های جهانی فاصله زیادی داشته و توجه به عوامل اثر بر عمکلرد آنها دارای اهمیت فراوانی است.در تحقیق حاضر باتوجه به جامعه آماری دو مولفه برای آن در نظر گرفته می شود (چیرانی، علیزاده و بجارسری؛۱۳۹۱).
الف) عملکرد مالی : شاخص های مالی، موفقیت در دستیابی به اهداف اقتصادی را برای شرکت ها مشخص می کند.
ب ) عملکرد بازار : عملکرد بازار به معنای توانایی شرکت در جهت ارضا کردن و حفظ مشتریان از طریق اراﺋﻪ محصولات و یا خدمات با کیفیت.
مجموع این شرایط ایجاب می کند که بانک ها به دنبال به کار گیری استراتژی هایی برای بهبود عملکرد خود باشند.این واضح است که تمام تلاش های یک سازمان در تمامی حوزه ها بایستی در عملکرد آن مشخص باشد.اغلب سازمان ها با استفاده از ابزارها و مکانیزم های گوناگون سعی در بهبود عملکرد خود دارند.به این منظور سنجش وضعیت عملکرد از مقوله های مهم و مورد توجه سازمان ها است (مشبکی و بستام و ده یادگاری ؛۱۳۹۳:۹۳).بررسی دیدگاه های مختلف در مورد عملكرد نشان می دهد كه متغیرهای بسیاری می توانند در آن موثر باشند (Mamoun etal ,2011, 43).یکی از این متغیر ها که منجر به بهبود عملکرد می شود هوش تجاری است (رهنمای رودپشتی، نیکومرام و محمودی؛۱۳۹۲:۱۱۱). هوش تجاری به سازمان ها کمک می کند که خود را به تفکرهای نوین کسب و کار مجهز سازند تا به طور مستمر عملکرد خود را مدیریت کرده و بهبود بخشند (رحیمی، نوروزی و سریع القلم؛۱۳۹۱: ۶۵).در واقع یکی از نیازمندی های کنونی و آینده مدیریت سازمان، پشتیبانی از فرآیند های تصمیم گیری است که سیستم های برنامه ریزی منابع سازمان می بایست علاوه بر اهداف واقعی خود یعنی مکانیزاسیون، یکپارچگی و بهبود فرآیند, آن را پوشش دهند.تعدادی از سازمان ها به این اعتقاد رسیده اند که چنانچه ابزارهای سازمان به سیستم های هوش تجاری مجهز شوند، ارزش بالاتری را برای سازمان ایجاد می نمایند (غضنفری، تقوی وروحانی فرد ؛۱۳۸۷:۲۲).هوش تجاری با کمک در تصمیم گیری به مدیران، میتواند بانک را قادر به حل مسایل در کلیه حوزه های کاری مانند مدیریت ارتباط با مشتری، مدیریت عملکرد، مدیریت ریسک، مدیریت دارایی و مدیریت شکایت نماید که این موارد درنهایت منجربه بهبود عملکرد بانک خواهد شد (; 2011:223 Đurković& Ubiparipović).هدف هوش تجاری کمک به کنترل منابع و جریان اطلاعات کسب و کار است که در درون و پیرامون سازمان وجود دارد.در واقع ارتباط اصلی هوش تجاری با سیستم های سازمانی در این نکته نهفته است که هدف ثانویه این سیستم ها ایجاد فضای پشتیبانی تصمیم گیری برای مدیریت بوده و هوش تجاری می تواند در بطن این سیستم ها قرار گرفته و با تبدیل داده به دانش این هدف را محقق می سازد (غضنفری، تقوی وروحانی فرد ؛۱۳۸۷:۲۲).با توجه به موارد مذکور سوال تحقیق به شرح زیر است:
آیا هوش تجاری بر بهبود عملکرد بازرگانی بانک ها و موسسات مالی و اعتباری تاثیر دارد؟
در ارتباط با موضوع تحقیق حاضر باید گفت که استفاده از هوش تجاری در خدمات مالی می تواند منجر به ایجاد ارزش گردد.بررسی های گارتنر[4]، در سطح بانک ها نشان داده است كه بیش از ۹۵درصد پاسخ دهندگان سیستم بانكی موافقند كه هوش تجاری یك پیش برنده استراتژیك ابتكاری با مدیریت برتر است و بیش از نود درصد موافقند که آنها ارزش مورد انتظارشان را از سرمایه گذاری در هوش تجاری دریافت كرده اند (محقر حسینی، علی منش وآصف؛۱۳۸۸، ۱۰۵).از نظر گارتنر سیستمهای هوش تجاری بانکها را قادر می سازد تا به نحو بسیار خوبی عملکرد مالی و تجاری را تحت تاثیر قرار دهند (رهنمای رودپشتی، نیکومرام ومحمودی ؛ ۱۳۹۲: ۱۱۱).در تحقیق حاضر ابعاد هوش تجاری عبارتند از: یکپارچگی داده ها[5]، قابلیت های تحلیلی[6]، کیفیت محتوای اطلاعاتی[7]، کیفیت دسترسی به اطلاعات[8]، به کارگیری اطلاعات در فرآیند کسب و کار[9]، فرهنگ تصمیم گیری تحلیلی [10].که بر گرفته از تحقیق، پوپوویچ، هاک نی، کوئلو و جاکیچ(2012) می باشد.با توجه به موارد مذکور مدل تحقیق حاضر به صورت زیر است:
اهداف تحقیق
اهداف تحقیق به شرح زیراست:
- سنجش میزان یکپارچگی داده ها، سنجش میزان قابلیت های تحلیل، سنجش میزان کیفیت محتوای اطلاعاتی، سنجش میزان کیفیت دسترسی به اطلاعات، سنجش میزان استفاده از اطلاعات در فرآیند کسب و کار، سنجش میزان فرهنگ تصمیم گیری تحلیلی.
- سنجش میزان عملکرد بازرگانی بانک ها و موسسات مالی و اعتباری.
- سنجش رابطه هوش تجاری وابعاد آن با عملکرد بازرگانی بانک ها و موسسات مالی و اعتباری.
۱ – 6) فرضیه های تحقیق
با توجه به مدل مفهومی تحقیق حاضر، فرضیه های به شرح زیر است :
۱ – هوش تجاری رابطه معناداری با عملکرد بازرگانی بانک ها دارد.
۲ – یکپارچگی داده ها رابطه معناداری با عملکرد بازرگانی بانک ها دارد.
۳ – قابلیت های تحلیلی رابطه معناداری با عملکرد بازرگانی بانک ها دارند.
۴ –کیفیت محتوای اطلاعاتی رابطه معناداری با عملکرد بازرگانی بانک ها دارد.
۵ – کیفیت دسترسی به اطلاعات رابطه معناداری با عملکرد بازرگانی بانک ها دارد.
٦– به کارگیری اطلاعات در فرآیند کسب و کار رابطه معناداری با عملکرد بازرگانی بانک ها دارد.
٧– فرهنگ تصمیم گیری تحلیلی رابطه معناداری با عملکرد بازرگانی بانک ها دارد .
1-7) تعریف نظری و عملیاتی متغیرها
تعریف مفهومی وعملیاتی عملکرد بازرگانی:
– عملكرد نشان می دهد كه یك سازمان چگونه به رسالت و اهداف مربوط به خود می رسد، عملكرد سازمانی دلالت بر شروع از یك وضعیت معین و رسیدن به یك هدف دقیق دارد.كه این ممكن است شامل چندین نقطه هدف از قبیل سهم بازار، حجم فروش، انگیزش كاركنان، رضایت مشتری، سطح كیفیت و غیره باشد ( 2 :Boisvert; 2006).
الف ) عملکرد مالی : شاخص های مالی، موفقیت در دستیابی به اهداف اقتصادی را برای شرکت ها مشخص می کند (چیرانی، علیزاده و بجارسری، ۱۳۹۱).
تعریف عملیاتی عملکرد مالی: با توجه به جامعه مورد آزمون و نظر اساتید و خبرگان، شاخص های اندازهگیری عملکرد مالی در این تحقیق عبارتند از : روند درآمد – روند سودآوری – روند اعطای تسهیلات – روند جذب سپرده و روند وصول مطالبات.
ب)عملکرد بازار: عملکرد بازار به معنای توانایی شرکت در جهت ارضا کردن و حفظ مشتریان از طریق اراﺋﻪ محصولات و یا خدمات با کیفیت می باشد (چیرانی، علیزاده و بجارسری؛۱۳۹۱).
تعریف عملیاتی: عملکرد بازار با شاخص های میزان افزایش سهم بازار در مقابل رقبا، میزان حفظ مشتری و نگهداری مشتریان، میزان جذب مشتریان جدید، میزان افزایش کیفیت خدمات سنجیده خواهد شد.
تعریف مفهومی وعملیاتی هوش تجاری:
– هوش تجاری به فرآیند تبدیل داده های خام به اطلاعات تجاری و مدیریتی اطلاق می گردد كه به تصمیم گیرندگان سازمان كمك می كند تا تصمیمات خود را بهتر و سریعتر گرفته و بر اساس اطلاعات صحیح، عمل نمایند (Cohen; 2009).
در تحقیق حاضر هوش تجاری با ابعاد شش گانه زیر سنجیده خواهد شد ( 730:2012؛ Popovič , Hackney Coelho , Jaklič ).
یکپارچگی داده ها: به عنوان یکی از عوامل کلیدی در کمک به منافع بلند مدت سازمانی به رسمیت شناخته شده است و به جمع آوری و یکپارچه سازی داده از منابع گوناگون اشاره دارد که به نوبه خود منجر به بهبود کیفیت محتوای اطلاعات شده و با اجرای فن آوری دسترسی به اطلاعات و به اشتراک گذاری به نوبه خود منجر به بهبود کیفیت دسترسی می شود.
– بعد یکپارچگی داده ها با استفاده از شاخص هایی نظیر میزان پراکندگی داده ها و میزان تناقض داده های موجود و با استفاده از طیف هفت گزینه ای لیکرت سنجیده خواهد شد.
قابلیت های تحلیلی : ارائه قابلیت های تحلیلی (مثلا پرس و جو[1] پردازش تحلیلی آنلاین[2] داده کاوی[3] گزارش گیری[4]، جهت تحلیل داده های کسب و کار می باشد.
– بعد قابلیت های تحلیلی با استفاده از شاخصهایی نظیر استفاده از داشبورد[5]، شاخص کلیدی عملکرد[6] و هشدار دهنده ها[7] از سوی مدیران، فرآیند تحلیل آنلاین اطلاعات[8] ، استفاده از روش های تحلیلی مانند تجزیه و تحلیل روند[9] ، داده کاوی، تبادل گزارشات بین افراد ( بدون برنامه ریزی قبلی ) و با استفاده از طیف هفت گزینه ای لیکرت سنجیده خواهد شد.
کیفیت محتوای اطلاعاتی: اجرای تحلیل های پیشرفته و اطمینان از یکپارچه سازی داده ها در سراسر سازمان است.بعضی اوقات به عنوان ثروت در نظر گرفته شده است.
-بعد کیفیت محتوای اطلاعاتی با استفاده از شاخص هایی نظیر میزان کافی بودن اطلاعات، دقیق بودن و به واقعیت نزدیک بودن اطلاعات، قابل درک بودن اطلاعات موجود برای گروه هدف، میزان تحریف در اطلاعات، میزان وجود عناصر غیر ضروری در اطلاعات موجود میزان تناسب اطلاعات با نیازها و عادات استفاده کنندگان و با استفاده از طیف هفت گزینه ای لیکرت سنجیده خواهد شد.
کیفیت دسترسی به اطلاعات: به میزان گستردگی، قابلیت سفارشی سازی داد ها در سراسر سازمان اشاره دارد.
-بعد کیفیت محتوای اطلاعاتی با استفاده از شاخص هایی نظیر سرعت پردازش اطلاعات و عدم تاخیر در تحویل استفاده کنندگان، مشخص بودن پیشینه اطلاعات موجود از نظر پدید آورنده اطلاعات، تاریخ تهیه، دسترسی مشترک به اطلاعات و با استفاده از طیف هفت گزینه ای لیکرت سنجیده خواهد شد.
به کارگیری اطلاعات در فرآیند کسب و کار: به میزان استفاده از اطلاعات در تصمیم های سازمانی اشاره دارد.
-بعد به کارگیری اطلاعات در فرآیند کسب و کار با استفاده از شاخص هایی نظیر میزان بررسی جوانب مشکل آفرین فرآیند های فعلی کسب و کار و آگاه کردن صاحبان سهام از آن ها، میزان استفاده از داده های برای ارزیابی فرآیند های کسب و کار ( تجاری ) بر اساس استاندارد ها و در راستای برنامه های بهبود مستمر فرآیند و پروﮊه های تغییر فرآیند کسب و کار و میزان تشویق به نوآوری در فرآیندهای داخلی کسب و کار و نیز نوآوری در ارایه خدمات به مشتریان و با استفاده از طیف هفت گزینه ای لیکرت سنجیده خواهد شد.
فرهنگ تصمیم گیری تحلیلی: به میزان استفاده از اطلاعات در تصمیم گیری های سطوح مختلف در سازمان اشاره دارد.
– بعد فرهنگ تصمیم گیری تحلیلی با استفاده از شاخص هایی نظیر میزان مشخص بودن فرآیند تصمیم گیری در این بانک، میزان استفاده استفاده از اطلاعات موجود در فرآیند های تصمیم گیری و بررسی فرآیند بررسی اطلاعات به طور کامل برای تصمیم گیری و با استفاده از طیف هفت گزینه ای لیکرت سنجیده خواهد شد.
تعداد صفحه :116
قیمت :37500 تومان
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده و استاد راهنما در سایت درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده
با توجه به حساسیت موضوع منابع و قابلیتها، پژوهش حاضر با عنوان (فرضیه اصلی) بررسی میزان تأثیر نقش منابع و قابلیتها در تحقق استراتژیهای بازاریابی محیطی هتل به دنبال پاسخ به این سؤال بوده است که آیا نقش منابع و قابلیتها در تحقق استراتژیهای بازاریابی محیطی هتل تأثیرگذار است؟ این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه اجرا توصیفی – پیمایشی با رویکرد همبستگی میباشد. جامعه آماری پژوهش شامل 55 نفر از کارکنان، مدیران و کارشناسان هتلهای اصفهان بوده که به دلیل محدود بودن جامعه آماری، کل جامعه آماری مورد بررسی قرار گرفته است. ابزار جمعآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته با تعداد 30 سؤال بوده که روایی آن با استفاده از نظر اساتید راهنما، متخصصان و صاحب نظران مدیریت و پایایی آن از طریق شاخص آلفای کرونباخ معادل 952/0 به دست آمده است. اطلاعات جمعآوری شده به وسیله نرم افزار اس پی اس اس از طریق آزمونهای آماری در دو سطح توصیفی (جداول فراوانی، نمونههای آماری) و استنباطی (آزمون کلموگروف و اسمیرنوف، آزمون رگرسیون خطی ساده، آزمون رگرسیون چندگانه، آزمون فریدمن و آزمون تحلیل واریانس) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده از آزمون تحلیل مسیر و آزمون رگرسیون همه فرضیههای پژوهش مورد تأیید قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد منابع تجربی در تحقق استراتژیهای بازاریابی محیطی کمترین تأثیر و ایجاد روابط در تحقق استراتژیهای بازاریابی محیطی بیشترین تأثیر را نسبت به سایر متغیرهای ( منابع مالی، منابع فیزیکی، تکنولوژی ، چشم انداز )بر تحقق استراتژیهای بازاریابی محیطی هتل میگذارند.
واژگان کلیدی: قابلیتهای سازمانی, منابع سازمانی, استراتژیهای بازاریابی, استراتژیهای بازاریابی محیطی، هتل
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: کلیات پژوهش… 1
1-1- مقدمه. 2
1-2-بیان مسئله. 3
1-3-اهمیت موضوع. 6
1-4-هدف (های) پژوهش.. 7
1-4-1- هدف اصلی.. 7
1-4-2-اهداف فرعی.. 8
1-5- متغیرهای پژوهش.. 8
1-5-1- متغیر مستقل. 8
1-5-2- متغیر وابسته. 9
1-6-فرضیات پژوهش.. 9
1-6-1-فرضیه اصلی: 9
1-6-2-فرضیههای فرعی: 9
1-7-قلمرو پژوهش.. 9
1-7-1-قلمرو زمانی پژوهش.. 9
1-7-2-قلمرو مكانی پژوهش.. 10
1-7-3-قلمرو موضوعی پژوهش.. 10
1-8-جامعه آماری و روشهای نمونهگیری.. 10
1-9-كاربردهای متصور از تحقیق.. 10
1-10- روش جمعآوری اطلاعات.. 11
1-11- روشهای تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 11
1-12-تعریف اصطلاحات کلیدی پژوهش.. 11
1-13-خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………… 13
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق.. 14
2-1- مقدمه. 15
2-2-استراتژی بازاریابی محیطی.. 15
2-2-1- استراتژی.. 15
2-2-1-1-تعاریف استراتژی.. 16
2-2-1-2-اهمیت موضوع استراتژی.. 17
2-2-2- بازاریابی سبز. 18
2-2-2-1 تعریف بازاریابی سبز. 18
2-2-2-2-دلایل سبز بودن. 19
2-2-2-3-سطوح بازاریابی سبز. 21
2-2-2-4-تاریخچه بازاریابی سبز. 22
2-2-3- استراتژیهای بازاریابی سبز. 24
2-3-تئوری منبع محور. 27
2-3-1- منابع سازمانی.. 31
2-3-2-مؤلفههای منابع سازمانی.. 33
2-3-2-1منابع ملموس.. 33
2-3-2-2منابع ناملموس.. 34
2-3-3- قابلیت سازمانی.. 37
2-3-3-1-تعریف قابلیت.. 37
2-3-3-2-گروهبندی قابلیتها 39
2-3-3-3 مؤلفههای قابلیت سازمانی.. 39
2-3-3-4-مدل مفهومی پژوهش.. 49
2-4- پیشینه پژوهش.. 49
2-4-1- پیشینه پژوهش خارجی.. 49
2-4-2- پیشینه پژوهش داخلی.. 51
2-5-خلاصه فصل…………………………………………………………………………………………………………………………………………..53
فصل سوم: روش تحقیق.. 54
3-1- مقدمه. 55
3-2- روش تحقیق.. 55
3-3- جامعه آماری.. 56
3-4-روش نمونهگیری و تعیین حجم نمونه. 56
3-5-نحوه گردآوری اطلاعات.. 57
3-6- ابزار گردآوری اطلاعات.. 57
3-7- ابزار اندازهگیری روایی و پایایی.. 59
3-7-1 روایی پرسشنامه. 59
3-7-2-پایایی پرسشنامه. 59
3-8- ابزار تجزیه و تحلیل دادهها 61
3-8-1- آزمون کلموگروف – اسمیرنوف.. 61
3-8-2- رگرسیون خطی.. 61
3-9- خلاصه فصل. 62
فصل چهارم: یافتههای تحقیق.. 63
4-1- مقدمه. 64
4-2- آمار توصیفی.. 64
4-2-1- سن. 64
4-2-2- جنسیت.. 65
4-2-3- تحصیلات.. 66
4-2-4- وضعیت تأهل. 67
4-3- آمار استنباطی: 69
4-3-1- بررسی فرضیهها با استفاده از تحلیل رگرسیون. 69
4-3-1-1-بررسی فرضیه اصلی با استفاده از تحلیل رگرسیون……………………………………………………………………………..69
4-3-1-2-بررسی فرضیه های فرعی بااستفاده از تحلیل رگرسیون………………………………………………………………………..70
4-3-2- مقایسه متغیرهای پژوهش بر اساس متغیرهای جمعیت شناختی.. 76
4-3-2-1-درگروه سن………………………………………………………………………………………………………………………………… 76
4-3-2-2-درگروه جنس……………………………………………………………………………………………………………………………….78
4-3-2-3-در گروه تحصیلات……………………………………………………………………………………………………………………….80
4-3-2-4در گروه تاهل…………………………………………………………………………………………………………………………………82
4-3-3رتبه بندی متغیرها با استفاده از آزمون فریدمن…………………………………………………………………………………………..84
4-4-خلاصه فصل………………………………………………………………………………………………………………………………………….85
فصل پنجم: نتیجه گیری وپیشنهادات.. 86
5-1- مقدمه. 87
5-2- خلاصه. 87
5-3- تحلیل یافتههای جانبی تحقیق: تأثیر متغیرهای جمعیت شناختی بر نتایج تحقیق.. 88
5-4- نتایج آزمونهای استنباطی.. 89
5-4-1- نتایج آزمون فرضیهها 89
5-4-2- نتایج جانبی پژوهش.. 91
5-5- بحث و بررسی و مقایسه نتایج با سایر تحقیقات.. 93
5-6- پیشنهادات.. 97
5-6-1-پیشنهادات بر اساس فرضیات پژوهش.. 97
5-7- محدودیتهای پژوهش.. 98
5-8- پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی.. 99
5-9-خلاصه فصل…………………………………….100
101
فهرست منابع……………………………………….105
113
مقدمه
بازاریابی سبز فرایندی اجتماعی است که افراد و گروهها از طریق فرایند مبادله محصولات و ارزش آنها، نیاز و خواسته خود را از طریق یک روش اخلاقی که اثرات منفی بر محیط زیست را حداقل کند برآورده میکنند. به عبارتی دیگر به گفته پولانسکی (1994) بازاریابی سبز شامل تمام فعالیتهایی است که برای ایجاد و تسهیل مبادلات به منظور ارضای نیازها و خواستههای بشری طراحی میشود به طوری که این ارضاء نیازها و خواستهها با حداقل اثرات مضر و مخرب روی محیط زیست باشند. به ندرت فعالیتهای زیست محیطی در همه معیارهای شرکتها جای میگیرد. علاوه بر این بسیاری از شرکتها معیارهای سنتی کسب و کار را برای ارزیابی موفقیت نوآوریهای سبز به کار میبرند. هر شرکت، استراتژی بازاریابی مخصوص خود را دارد.
امروزه بازاریابی سبز بیشتر به عنوان یك مفهوم عمومی مطرح میشود. بازاریابی سبز به توسعه و بهبود قیمتگذاری، ترفیع و توزیع محصولاتی اطلاق میشود كه به محیط زیست آسیب نمیرسانند. سالمون و استوارت بازاریابی سبز را یك استراتژی بازاریابی میدانند كه از طریق ایجاد مزایای قابل تشخیص محیطی بر اساس آنچه كه مشتری انتظار آن را دارد از محیط حمایت میكند.
روند بلندمدت گذشته، نشان دهنده سلطه روزافزون مردم بر طبیعت بوده است؛ ولی به تازگی مردم به محدودیت منابع طبیعی پی بردهاند. حفاظت از محیط زیست مسئلهای اخلاقی پنداشته میشود و آسیب به آن، عواقب بسیار نامطلوبی برای انسانها دارد. البته تا زمانی كه مصرف وجود دارد، آلودگی نیز وجود خواهد داشت، ولی میتوان آن را در حد قابل قبول و مجازی نگه داشت. در طول دهههای گذشته آگاهی زیست محیطی مصرفکنندگان افزایش قابل ملاحظهای در جهان یافته و این گروه خواستار كالاهایی هستند كه به اصطلاح دوستدار طبیعت نامیده میشوند. دلیل این افزایش آگاهی را عواملی چون افزایش فعالیت گروههای سبز، قانونگذاری در ابعاد
مطلب دیگر :
منبع تحقیق با موضوع تجدیدنظرخواهی
ملّی و بینالمللی و تأثیر فاجعههای صنعتی بر نظرهای عموم مردم دانستهاند. بازاریابان محیط زیست را در بسیاری از فعالیتهای بازاریابی مدنظر قرار دادهاند. در این بین میتوان به طراحی محصول، بستهبندی آن و قیمتگذاری بر اساس سازگاری با محیط زیست اشاره كرد.
با توجه به اهمیت روزافزون بازاریابی سبز شرکتها به اتخاذ استراتژیهای بازاریابی سبز روی آوردهاند و برای عملی کردن این استراتژیها باید به زیرساختهای لازم و عوامل تأثیرگذار بر آن توجه زیادی نمایند که از جمله آن عوامل منابع و قابلیتهای سازمان است؛ از این رو در این پژوهش به بررسی تأثیر قابلیتها و منابع سازمانی برای اتخاذ استراتژیهای بازاریابی سبز پرداخته میشود. بدین منظور در این فصل از پژوهش به بیان کلیاتی از پژوهش پرداخته میشود بدین شکل که در ابتدا بیان مسئله و ضرورت انجام تحقیق شرح داده میشود، سپس اهداف، متغیرها، فرضیات، قلمرو پژوهش، جامعه و نمونه آماری و کاربردهای متصور از پژوهش، روشهای گردآوری اطلاعات و روشهای تجزیه تحلیل اطلاعات بیان میگردد و در پایان اصطلاحات کلیدی پژوهش تعریف میگردند.
1-2-بیان مسئله
«گراهام» و «کترا» معتقدند حمایت از محیط خارجی اختیاری نبوده بلکه یک بخش مهم از فرایند کسب و کار به حساب میآید (کترا و گراهام، 2002).
بیتوجهی بنگاه به ذینفعهای خارجی سبب بروز مشکلاتی برای مصرفکننده کالای آن بنگاه میشود (امینی، 1379).در ضمن اصول اخلاقی در کسب و کار نیز حکم میکند که شرکتها مطلع باشند که فعالیتهایشان چگونه منافع دیگران را تحت تأثیر قرار میدهد (زیگموند و دامیکو، 2001). اینکه مسئولیت اجتماعی صرفاً مسائل محیطی را در برمیگیرد سادهانگاری است چرا که این تعهد تأثیر بسزایی روی آمیختههای بازاریابی داشته و موجب جرح و تعدیل آنها میشود. باوی و سیل ابزارهای لازم قابل استفاده در مسئولیت اجتماعی را بستهبندی، تبلیغات، فروش شخصی و خدمات میداند که بازاریاب باید با توجه به عامل بالقوه سود و رفاه جامعه آمیخته را تعیین کند (باوی و سیل، 1992).
ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﺣﺎل ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ است و ﺗﻮﺟﻪ روزاﻓﺰون ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ تعداد بسیار زﻳﺎدی از شرکتها ﺑﻪ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺳﺒﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﺒﻊ اﺻﻠﻲ تغییر استراتژیک ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻨﺪ. بازاریابی سنتی ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﺑﺮ خواستههای ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن تأکید میکند و رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺘﻲ را ﺑﻪ ﺣﺴﺎب نمیآورد. اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ در ﺗﻤﺎم اﺑﻌﺎد سازمانها وارد ﺷﺪه و ﺑﺎزارﻳﺎﺑﻲ را ﻧﻴﺰ ﺗﺤﺖ تأثیر ﻗﺮار داده و ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺎزارﻳﺎﺑﻲ ﺳﺒﺰ ﺷﺪه اﺳﺖ (افسردگان و همکاران، 1390).
توسعه استراتژیهای بازاریابی سبز برای ایجاد روابط بلندمدت میان عرضهکنندگان و مصرفکنندگان ضروری است نه به خاطر اینکه خریداران خواهان محصولات و خدمات سبز هستند بلکه به دلیل کمک به بهرهوری عملیاتی و محیط زیستی شرکت (فراج و همكاران، 2013).
تعداد کمی از شرکتها دریافتهاند که سبز بودن مزیتهای استراتژیک به همراه دارد (دعایی و همکاران، 1385).
با توجه به اینکه مسائل محیطی و اجتماعی امروزه برای مشتریان اهمیت بالایی دارد رعایت مسائل زیست محیطی در فعالیتهای بازاریابی باعث ایجاد مزیت رقابتی برای شرکت خواهد شد و از این طریق شرکت میتواند به ایجاد یک پایگاه خوب در بازار دست یابد. مسئله حفظ محیط زیست باعث شده است که مصرفکنندگان درباره محصولاتی که میخرند بازاندیشی کنند. امروزه بسیاری از مصرفکنندگان این آمادگی را دارند که برای حمایت واقعی از محیط زیست برای محصولاتی که استانداردهای محیطی را رعایت میکنند مبلغ بیشتری پرداخت کنند (کاتلر و آرمسترانگ، 1999).
در این میان رشد طبقات میانی جامعه در سطح جهان و همزمان با آن افزایش درآمد قابل هزینه و وقت آزاد، جهانگردی را به بزرگترین فعالیت منفعت آفرین بدل کرده است.
گردشگری یكی از مهمترین صنایع حال حاضر در جهان محسوب میشود و مسافرت افراد از اقوام با فرهنگهای متفاوت به مکانهای گوناگون یكی از مسائلی است كه هم ازنقطهنظر حفظ محیط زیست برای رضایت مسافران و هم از نظر حفظ محیط زیست برای ساكنان منطقه اهمیت وافر مییابد؛ بنابراین بر برند و تصویر شرکتهای متولی گردشگری از جمله هتلها بسیار تأثیرگذار است.
متأسفانه اکثر مردم معتقدند که بازاریابی سبز منحصراً به ترفیع یا تبلیغ محصولات با ویژگیهای محیطی اشاره دارد. کلماتی مانند بدون فسفات، قابل بازیافت و سازگار با لایه ازون مواردی هستند که اغلب مصرفکنندگان آنها را با بازاریابی سبز مرتبط میدانند. در حالی که این کلمات فقط نشانههایی از بازاریابی سبز هستند. به طور کلی بازاریابی سبز مفهوم بسیار وسیعتری است که میتواند در کالاهای مصرفی، صنعتی و یا حتی خدمات اعمال شود. در واقع بازاریابی سبز به توسعه و بهبود قیمتگذاری، ترفیع و توزیع محصولاتی اطلاق میشود که به محیط آسیب نمیرسانند (پراید و فیرل، 1995).
از اینرو شرکتهای فعال در این صنعت با علم به اهمیت بازاریابی سبز باید به دنبال بهرهگیری از استراتژیهای بازاریابی سبز باشند. اما چالش پیش رو این است كه تحقق و دستیابی به استراتژیهای سبز وابسته به چه عواملی میباشد. به نظر میرسد اولین موضوع که پشتیبان تحقق استراتژیهای سازمانی است قابلیتها و منابع سازمان است. از این رو در این پژوهش منابع و قابلیتهای سازمان به عنوان یکی از پیشزمینههای تحقق استراتژیهای سبز مورد تحقیق قرار میگیرد.
شرکتهایی از این دست چه تعهد منابع و قابلیتهایی برای دستیابی به این دست استراتژیها دارند؟ آیا منابع فیزیكی، مالی و منابع تجربی آنها امكان دستیابی به استراتژیهای بازاریابی را به آنها میدهد؟ آیا چشمانداز مشتركی برای تحقق این استراتژیها در شركت وجود دارد ؟آیا این شرکتها دارای تکنولوژیهایی برای دستیابی به این استراتژیها هستند؟ و آیا روابط میان سازمانیشان امكان تحقق استراتژیها را به آنها میدهد؟ تدوین استراتژیهای یك سازمان تحت تأثیر رویههای داخلی و خارجی قرار میگیرد بنابراین به شدت نیاز است این نیروها سنجش و در تحقق استراتژیهای بازاریابی محیطی لحاظ شوند. میتوان گفت که راه برگشتی به سمت تولید محصولات و ارائه مخرب برای محیط زیست وجود ندارد و رفته رفته فشارهای دولتی، رقابتی و تغییر نگرش مشتریان، شرکتها را ملزم به پیروی و به کارگیری رویکرد بازاریابی سبز میکند. شرکتها باید با مهندسی مجدد در فرآیندهای تولیدی و طراحی کالا و خدمات جایگاه خود را در موقعیت رقابتی تحکیم بخشند، در غیر این صورت از قطار سبز باز خواهند ماند. بنابراین در این پژوهش سؤال محوری این است كه آیا قابلیتها و منابع سازمانی دستیابی به استراتژیهای محیطی را در هتلها تحت تأثیر قرار میدهد؟
1-3-اهمیت موضوع
این روزها چنین به نظر میرسد که هر محصول و خدمتی علت اجتماعی خاصی دارد. در حال حاضر بازاریابی بر اساس ملاحظات اجتماعی و محیطی یکی از مهمترین فعالیتهای شرکتها شده است (کاتلر و آرمسترانگ، 1999). یکی از حیطههای بازرگانی که در مسائل محیطی بحث زیادی را در مطبوعات به خود اختصاص داده بازاریابی سبز است. به نظر میرسد تمامی مصرفکنندگان چه فردی و چه صنعتی در مورد محیط زیست آگاهتر و علاقمندتر شدهاند.
امروزه شرکتها و سازمانها مجبورند به خاطر ارضای نیازهای مشتریان و عمل به مسئولیت اجتماعی و حمایت از حقوق مصرفکنندگان، مسائل مربوط به حفظ محیط زیست را در فعالیتهای خود جای دهند. هنگامی که یک شرکت در تولید محصولاتش ملاحظات زیست محیطی را مد نظر قرار میدهد، شرکتهای دیگر بایستی استراتژیهای خود را در تولید محصولاتشان تغییر دهند و تدابیری را در راستای سبز شدن اتخاذ کنند زیرا در غیر این صورت سهم بازارشان را از دست خواهند داد. در کشورهای مختلف دولتها برای حفظ محیط زیست سالم از راههای مختلف استفاده میکنند (کاتلر و آرمسترانگ، 1999).
با توجه به آلودهتر شدن محیط زیست، شرکتها بایستی برای جلوگیری از این امر در راستای نهضت سبز و بازاریابی سبز گام بردارند. آلودگی محیط زیست باعث شده است که فشارهای اجتماعی از جانب مصرفکنندگان، خطمشیهای دولت و شرکتها را به سوی سبز شدن تغییر جهت دهند (کتاب و هلسن، 2004). اولین دلیل و یا به عبارت دیگر مهمترین دلیل، عامل هزینه است. بدین معنی که سبز بودن میتواند به کارایی بیشتر منافع و صرفهجوییهای مالی منجر شود؛ یعنی اینکه از ورودی کمتری استفاده میشود و بنابراین زباله کمتر خواهد بود و آلودگی کاهش خواهد یافت (پلونسکی و رزنبرگر، 2001).
دومین عامل درونی، فلسفه شرکت است. زمانی که شرکتها به اهداف محیطی همانند دیگر اهداف شرکت اهمیت میدهند و مسائل محیطی را در فلسفه شرکت میگنجانند، بحث سبز بودن با استراتژیهای شرکت گره میخورد و سپس آن را با فعالیتهای تاکتیکیاش در هم میآمیزد.
سومین عامل درونی، ایجاد موضع رقابتی در بازار است. شرکتهایی که مسائل محیطی را در فرایندهای بازاریابی و تولید محصول در نظر دارند نسبت به رقبا موضع رقابتی برای خود ایجاد میکنند. پس میتوان گفت رعایت اصول بازاریابی سبز باعث میشود که مصرفکنندگان دید بهتری نسبت به شرکت داشته باشند (کاتلر، 1999).
امروزه محیط زیست به طور فزایندهای به مسئلهای حیاتی و بسیار مهم برای همه اقشار مردم چه در جایگاه مشتری و چه در جایگاه تولیدکننده تبدیل شده است. با افزایش قیمت انرژی و نگرانیها در مورد تغییرات آب و هوا، اهمیت توجه به منابع بیش از پیش احساس میشود. افزایش نگرانیهای اجتماعی و آگاهیهای عمومی نسبت به سلامت و حفاظت از محیط زیست منجر به این شده است که مصرفکنندگان در خریدهای خود مسائل زیست محیطی را مدنظر قرار دهند. امروزه گردشگری به عنوان یکی از بزرگترین قطبهای اقتصاد جهانی مطرح است. جابهجایی حجم انبوهی از مسافران با فرهنگها و بینشهای متفاوت در بین کشورها و شهرهای مختلف به عنوان یک عامل تأثیرگذار بر استراتژیهای بازاریابی سبز برای کشورها مطرح است؛ بنابراین استفاده از قابلیتها و منابع سازمان برای تحقق استراتژیهای بازاریابی سبز حائز اهمیت میباشد.
1-4-هدف (های) پژوهش
1-4-1- هدف اصلی
بررسی تأثیر قابلیتها و منابع سازمانی در تحقق استراتژیهای بازاریابی محیطی.
1-4-2-اهداف فرعی
- بررسی تأثیر منابع فیزیکی سازمان در تحقق استراتژیهای بازاریابی محیطی.
- بررسی تأثیر منابع مالی سازمان در تحقق استراتژیهای بازاریابی محیطی.
- بررسی تأثیر منابع تجربی در تحقق استراتژیهای بازاریابی محیطی.
- بررسی تأثیر چشمانداز مشترک در تحقق استراتژیهای بازاریابی محیطی.
- بررسی تأثیر ایجاد روابط در تحقق استراتژیهای بازاریابی محیطی.
- بررسی تأثیر تکنولوژی سازمان در تحقق استراتژیهای بازاریابی محیطی.
1-5- متغیرهای پژوهش
متغیر از نظر لغوی به معنی چیزی است که تغییر میکند، اما در فعالیتهای تحقیقی، متغیر ویژگیهایی دارد که باید مورد مطالعه قرار گیرند و تعریف عینی آن، عبارت است از: ویژگیها و خصایصی که مقادیر مختلفی را قبول میکند و یا ارزشهای مختلفی را میتوان به آنها نسبت داد (حسن زاده، 1388: 119).