پایایی… 13

فصل دوم

ادبیات و پیشینه پژوهش…… 14

مبانی نظری پژوهش….. 15

نظریه تحلیل رفتار متقابل… 15

تحلیل رفتار متقابل چیست؟. 17

نظریات اساسی تحلیل رفتار متقابل… 18

الگوی روابط متقابل: والد- بالغ- كودك….. 19

پیش­نویس زندگی… 20

گروه درمانی با رویكرد تحلیل رفتار متقابل… 21

فرض­های اساسی از تحلیل رفتار متقابل… 25

منطق رویكرد گروهی تحلیل رفتار متقابل… 27

مفاهیم كلیدی- الگوی روابط متقابل… 28

تعریف روابط متقابل… 28

بازدارنده­ها و سوق دهنده­ها. 30

نیاز به نوازش­ها. 32

تصمیمات و بازتصمیم­ها. 35

بازی­ها و ضدبازی­ها. 36

بازی­های روانی چگونه آموخته می­شوند؟. 38

بازی­ها در نمایشنامه­ی زندگی… 39

وظایف و نقش­های رهبر گروه. 40

فرایندهای درمان.. 41

رویكرد بازتصمیمی گولدینگ در گروه. 42

مراحل گروه درمانی… 43

مرحله­ی شناسایی… 43

مرحله­ی میانی یا مرحله­ی كار گروهی… 44

مرحله­ی نهایی گروه. 48

ارزیابی از تحلیل رفتار متقابل در گروه. 49

چارچوب­ها و سابقه تحقیق… 51

فصل سوم

فرآیند پژوهش…… 57

 

مواد و روش پژوهش….. 58

جامعه آماری… 59

نمونه­ها و روش نمونه­گیری… 59

حجم نمونه. 59

روش نمونه­گیری… 60

ابزار پژوهش….. 60

روش جمع­آوری اطلاعات…. 61

روش­های تجزیه و تحلیل داده­های پژوهش….. 61

فصل چهارم

یافته­های پژوهش…… 62

تجزیه و تحلیل و بیان نتایج حاصله از تحقیق و توصیف داده­ها. 63

تحلیل عاملی اكتشافی… 63

مرحله اول.. 63

تحلیل عامل اكتشافی… 79

مرحله آخر (مرحله بیست و سوم). 79

بررسی ضریب پایایی آزمون با آلفای كرونباخ… 87

هنجاریابی… 91

فصل پنجم

نتیجه­گیری…. 96

خلاصه فصول.. 97

بحث و تفسیر و نتیجه­گیری… 97

بیان محدودیت­ها و مشكلات…. 103

پیشنهادها و جمع­بندی… 103

منابع

منابع فارسی… 105

منابع انگلیسی… 108

پیوست

پرسشنامه سنجش روابط متقابل (ترجمه شده). 112

پرسشنامه سنجش روابط متقابل (هنجاریابی شده). 115

مطلب دیگر :

امتیازها و پروفایل… 116

دستورالعمل… 116

پروفایل پرسشنامه تحلیل رفتار متقابل… 117

تفسیر پروفایل… 117

Abstract. 120

چكیده

هدف: این پژوهش با هدف هنجاریابی مقیاس سنجش روابط متقابل پرسنل شركت ایران خودرو انجام شد. و كلیه پرسنل شركت ایران­خودرو شاغل در سال 1393 جامعه آماری آن را تشكیل دادند. روش: روش پژوهش مذکور از نوع توصیفی، همبستگی با هدف توسعه­ای- روان­سنجی می­باشد در این پژوهش از پرسشنامه تحلیل رفتار متقابل هیر استفاده شده است و پرسشنامه­ها با استفاده از روش نمونه­گیری تصادفی منظم و به تعداد 500 نفر از پرسنل تكمیل و تجزیه و تحلیل بر روی آنها انجام شد. یافته­ها: ضریب پایایی و همسانی درونی مقیاس با استفاده از آلفای كرونباخ  673/0 به دست آمد. برای بررسی روایی مقیاس سنجش روابط متقابل از تحلیل عاملی اكتشافی استفاده شد. تعداد 8 عامل با ارزش ویژه بیشتر از یك 198/56% از واریانس كل را تبیین می­كنند. نتایج تحلیل عاملی نشان داد كه مقیاس سنجش روابط متقابل با 21 سوال قادر است 8 عامل كودك مطیع و سازگار، بالغ عملگرا، والد كنترل­گر و مستبد، والد حمایتگر،  والد احساسی، والد عملگرا، بالغ اخلاقی، بالغ دانشمند را اندازه گیری نماید. بحث و نتیجه­گیری: این مقیاس می­تواند برای سنجش روابط متقابل، بر اساس نظریه تحلیل رفتار متقابل به كار گرفته شود. و به طور كلی می­تواند جهت اندازه­گیری روابط متقابل و یا تغییرات آن در زمان درمان و یا در آموزش و یادگیری استفاده گردد.

واژه­های كلیدی: پرسشنامه، هنجاریابی، نظریه تحلیل رفتار متقابل، حالات نفسانی

مقدمه

افراد برای رشد و توسعه به محرك­ها و انگیزه­های فیزیكی، اجتماعی و عقلانی نیازمند هستند. یكی از این نیازها، نیاز به تحریك­های جسمی و عاطفی است. برن، این حالت را نیاز به محرك[1] نامید. در یك تحقیق معتبر و شناخته شده رنه اسپتیز[2] (1945) به مشاهده كودكان پرورشگاهی پرداخت. آنها تغذیه­ی خوبی داشتند، از نظر بهداشت و درجه حرارت كاملاً در وضعیت مطلوبی قرار داشتند، با این حال آنها از كودكانی كه با پدر یا مادر و یا مراقبین خود زندگی می­كردند بیشتر در معرض اختلالات بدنی و روانی قرار می­گرفتند. اسپتیز به این نتیجه رسیده بود كه آنچه این كودكان نداشتند محرك بود. و اسپیتز آن را محرومیت عاطفی[3] ­نامید، انتخاب كلمه نوازش توسط برن به نیاز اولیه برای لمس شدن مربوط می­شود. اینكه ما به عنوان افراد بزرگسال هنوز در پی تماس جسمانی هستیم ولی یاد می­گیریم كه شكل­های دیگر درك حضور دیگری را جانشین لمس كنیم. یك تبسم، یك تعریف، و یك تمجید یا حتی اخم و ترشرویی نشان می­دهد كه حضور ما درك شده است. (جونز و استوارت، 1382)مقدمه

یك نوازش عبارتست از هر فعالیتی در جهت بازشناسی یا نمایش مرحله­ای از انگیزه­ها می­باشد. نوازش­های روانی «كلامی و غیركلامی[4]» برای احساس ارزش مهم و ضروری است. نوازش­ها دارای حالات مختلفی از جمله: كلامی و غیركلامی، شرطی و غیرشرطی، محبت، گرمی یا قدردانی كلامی با همراه با نگاه، لبخند، تماس و یا حتی حالت­های صورت هستند كه همگی برای سلامت روان مفید می­باشد. (كوری، 2013)

با توجه بر این موضوع كه اساساً همه علوم از مفاهیم یا سازه­هایی نظری و ارتباط بین این مفاهیم تشكیل می­شوند ولی تا هنگامیكه مفاهیم نظری قابل اندازه­گیری و كمی شدن نباشند، یافتن قوانین و روابط علمی به منظور پیش­بینی پدیده­ها ممكن نیست. (آناستازی، 1386) چون موضوع مطالعه در علوم تربیتی و رفتاری انسان است، اندازه گیری و بدنبال آن تصمیم­گیری در این حیطه فوق­العاده حساس است. و این امر نیز بدیهی است كه چیزی تا مورد اندازه­گیری قرار نگیرد نمی­تواند بطور علمی مورد مطالعه قرار گیرد. (ثرنداك، 1369) روش اندازه­گیری، پایه و اساس مطالعات علمی است و وسایل مورد نیاز را برای آزمون فرضیه­های علمی می­سازد و به همین دلیل است كه توجه به كاربردهای پژوهشی روش­های اندازه­گیری به ویژه در علوم رفتاری روزافزون است. (هومن، 1368)

بنابراین ما در این پژوهش بر آنیم تا مقیاس سنجش روابط متقابل هیر را جهت اندازه­گیری روابط متقابل ترجمه نماییم و روایی، اعتبار و هنجاریابی آزمون مذكور را تهیه نماییم.

بیان مسئله

نظریه تحلیل رفتار متقابل توسط دکتر اریک برن[5] بنیان گردید او در دهه 1950 با بیان مقالات مختلف اساس نظریه خود را مشخص نمود و در سال 1958 مقاله مشهور و تاثیرگذار خود را با عنوان «تحلیل رفتار متقابل: روشی بدیع و کارا برای گروه درمانی» منتشر نمود و این مقاله سرآغازی برای شناساندن نظریه­ای جدید با عنوان «تحلیل رفتار متقابل» یا به انحصار TA[6]، شد. اساس اولیه نظریه تحلیل رفتار متقابل بر پایه روابط شخصیتی ارائه گردید. او برای سهولت و همه فهم شدن این روابط به ابتکار عمل جالبی دست زد و از نامهای ملموسی چون کودک، والد و بالغ استفاده نمود. (استوارت و جونز، 1382)

• «کودک[7]» هر شخصی روزگاری از امروزش جوان­تر بوده است، پس در مغز خود آثار ثبت شده­ای از سال­های اولیه­ی زندگی­اش دارد كه این آثار در شرایط و موقعیت­های معین فعال می­شود «كاركرد روانی قدیمی[8]». به زبان ساده «هركس در درون خود پسر بچه یا دختر بچه كوچكی دارد.» (برن، 1966) «كودك» درون همان بخش از وجود ماست که دوست دارد کودکی کند؛ درست مثل یک بچه سرزنده و با هیجان باشد. خلاقیت، شور و شوق، احساسات تند و تیز، قهر و آشتی، ترس، وحشت، عشق و تنفر همه و همه از کـودک درون ما نشـأت می­گیرد. او برای توضیح بیشتر دو نوع کودک درون را تعریف می­کند یکی کودک‌سازگار و کودک طبیعی.، کودک سازگار همان بخش از شخصیت ماست که قوانین و باید و نباید­های جامعه را می­پذیرد و مثل یک بچه خوب هرچه والدنیش می­گویند گوش می­کند اما برعکس این کودک ناسازگار است که مرتب بچگی می­کند و البته در مواردی برای ما دردسر ایجاد می­کند اما همین کودک ناسازگار است که منجر به شور زندگی و خـلاقیت و ابتـکار می­شود. وگرنه از کودک سازگار کاری جز بله قربان گویی بر نمی­آید. به همین دلیل اریک برن اغلب بیمارانش را تشویق می­کرد به کودک ناسازگار خود بیشتر بها بدهند و نگران بچگی­های او نباشند. (استوارت و جونز، 1382) در وجود «كودك» درك و خلاقیت و سائق­های فی­البداهه و لذت نهفته است. (برن، 1982)
• «بالغ[9]» هر فرد «اعم از بچه­ها، بیماران عقب­افتاده­ی ذهنی یا اشخاص كه به اسكیزوفرنی مبتلا هستند» می­تواند اطلاعات ذهنی­اش را در مغزش مرتب كند، به شرط آنكه «حالت من[10]» مناسب او به كار بیفتد «كاركرد روانی جدید[11]». به زبان ساده «هركس یك «بالغ» در درونش دارد.» (برن، 1966) «بالغ» بخش عاقل شخصیت ماست؛ بخشی که تصمیم‌های منطقی می‌گیرد، اطلاعات را پردازش می‌کند، با دیگران رابطه محترمانه برقرار می‌کند و کلاً واقع گراست.